Sopraanaria uit BWV 29

Met de zoveelste Corona-persconferentie van premier Rutte nog in het hoofd doe ik mijn tweewekelijkse krachttraining in de huiskamer. Ik eindig met een serie plankingoefeningen. Er staat altijd muziek op. Nu had ik een willekeurige Bach-cd uit de kast getrokken met cantates. Na bijna vier minuten planken blijf ik plat op mijn buik liggen en puf ik even uit. Op dat moment begint er een aria. Direct wordt ik geraakt door de schoonheid van het instrumentale ritornel. Een lopende bas, een prachtige, vloeiende melodie door violen en hobo gespeeld. Ik blijf liggen en luister eerst nog buiten adem en daarna ademloos naar de muziek.
De aria heb ik vaker gehoord maar ik kan hem niet thuisbrengen. Ik herken het ritme van de siciliano. Dan begint de sopraan met haar lied. Ze zingt dezelfde melodische lijnen als van het instrumentale voorspel. De muziek en haar zingen raken me. Het is troostend, liefdevol. Opvallend is dat tijdens de zang de lage tonen (contrabas en cello) van het continuo zwijgen en vervolgens weer klinken als het ritornel terugkomt. Zo gaat het de hele aria door die ik liggend op mijn buik beluister. Opstaan is geen optie. De hobo speelt de melodie mee van de sopraan. Alleen bij het B-gedeelte heeft de hobo een contrasterende stem. Op de tekst ben ik niet gefocust en ik ben me dan ook totaal niet bewust welke woorden ze zingt.
Als de aria beëindigd is sta ik op en loop ik meteen naar de cd kast en lees in het boekje dat ik naar de aria ‘Gedenk an uns mit deiner Liebe’ heb geluisterd uit cantate 29 Wir danken dir Gott, wir danken dir.  Het gaat hier om een zogenaamde ‘Ratswechselcantate’ die Bach voor het eerst op  27 augustus 1731 uitvoerde. Rond die datum werd er in Leipzig een nieuwe gemeenteraad geïnstalleerd waarbij er in de Nicolaikirche een gebedsdienst met een cantate werd gehouden.  Voor zijn ‘Ratswahlcantates’ hergebruikte Bach vaak ouder werk zoals ook in deze cantate. Het grootse instrumentale openingsstuk is een bewerking van het preludium voor vioolsolo, BWV 1006. Maar ook het koor en de aria’s hebben waarschijnlijk een eerder leven gehad waarschijnlijk in een verloren gegane cantate. (De muziek van het koor gebruikte Bach later nog weer in de Hohe Messe).
Ik lees de tekst van de sopraanaria:

Gedenk an uns mit deiner Liebe,
Schleuss uns in dein Erbarmen ein.  

Ja denk ik, deze tekst past precies bij de muziek. Laat je omsluiten door Gods liefde. De muziek voelde ook als een warme deken. Zou het aan- en afwezig zijn van de bas kunnen duiden op het aan- en afwezig zijn van Gods erbarmen?  Bij het afwezig zijn van de bas voel je geen ondergrond, heb je het gevoel dat je wegzakt. Maar dan is hij er weer en word je weer gedragen…
Maar dan gaat de tekst verder (het B-gedeelte van de aria):

Segne die, so uns regieren, die uns leiten, schützen, führen,
Segne, die gehorsam sein.

Zegen hen die ons regeren.  Ik begrijp in eerste instantie niet hoe deze woorden passen op de hemelse muziek van Bach tot ik me realiseer dat er oorspronkelijk een andere – wellicht meer passende – tekst is geweest, meer in de trant van het A-gedeelte (wat na het B-gedeelte nog weer herhaald wordt).
Ondertussen is de tekst van het tweede  gedeelte meer dan actueel.  Na de zoveelste persconferentie van onze premier en minister van volksgezondheid denk ik inderdaad: laat ze gezegend worden met wijsheid. Maar ook dat wij gezegend worden. De gehoorzamen. En wat mij betreft ook de ongehoorzamen…
En dat de muziek van Bach ons mild mag stemmen en ons rust en vertrouwen geeft.